Extra info over LED

 

Een Light Emitting Diode, oftewel LED, is een lampje variërend in doorsnede van 0,5 tot 9mm. Ze worden al vele jaren in onze huishoudelijke apparaten gebruikt, denk aan de rode lampjes in digitale wekkers, stand-by, LED-fietslampen enz.

De afgelopen jaren is er een revolutie gaande omtrent deze leds. Ze worden steeds efficiënter en zijn nu ook leverbaar in daglichtkleur. We zijn op het punt aangekomen dat de superheldere variant van de LED-familie de concurrentie aangaat met de gloeilamp en spaarlamp. Door een groot aantal superheldere LED's in een lampfitting te plaatsen, krijgen we wat wij noemen een LED-lamp. Deze LED-lampen worden geleverd als spotjes en ook met een lichtverdelende bol.

Het is geen nieuws meer natuurlijk, maar vergeleken bij gloei- en halogeenlampen besparen led-lampen al snel 80 tot 90% energie. Gloeilampen zijn de grootste energieverbruikers, dus het rendeert enorm als dit type lamp vervangen wordt door een led-lamp. De terugverdientijden zijn extreem kort. Bij zowel professioneel gebruik als in een huisomgeving zijn de terugverdientijden in de regel tussen 1 en 2 jaar. Aangezien u thuis minder branduren per dag maakt, duurt het langer voor u ze terugverdiend hebt, maar aan de andere kant gaan de led-lampen dan ook weer langer mee. (zie punt 2)

De verwachte levensduur van led-lampen is vele malen langer dan van de conventionele verlichting.

De gemiddelde gloeilamp gaat ongeveer 1000 uur mee, een halogeenlamp 3000 uur, spaarlamp 5000 tot 10.000 uur, evenals een TL. De gemiddelde levensduur van een LED-lamp ligt volgens fabrieksopgave altijd minimaal op 30.000 uur. We zien steeds vaker garanties van 50.000 of zelfs 100.000 uur voorbijkomen. Sinds 2-3 jaar is de kwaliteit eindelijk beter (in veel opzichten) dan de traditionele gloeilamp. Maar de ‘oude modellen met verouderde techniek’ zijn nog steeds overal te koop! De enige overeenkomst dat ‘nieuw’ en ‘oud’ heeft, is dat het beide energiezuinig is. Voor een schuurtje waar u nooit komt, is dat prima. Maar wij raden u sterk aan niet te bezuinigen op kwaliteit en ons in te schakelen om voor u de beste offertes te presenteren. 

De kleur van het licht wordt aangegeven in graden Kelvin. De Kelvin-temperatuur van een verhitte staaf ijzer is de referentie voor de lichtkleur. Boven 5000 graden ligt de kleur bij blauw-wit, tussen 3000 en 5000 graden hebben we te maken met comfortabel wit en beneden 3000 graden Kelvin krijgen we warmwit. Drie kwartier na zonsopgang is onze kleur wat geelachtig met een Kelvin-temperatuur van 3000 graden. Tegen de middag wordt de lichtkleur bijna 5000 graden en na de middag kan dat oplopen tot 6500 graden Kelvin. Tegen zonsondergang daalt de kleurtemperatuur tot ruim 2000 graden Kelvin.

kleurtemperatuur

1200 Kelvin: kaarslicht

2000 Kelvin: zonsopkomst en zonsondergang

2800 Kelvin: wolfraam-gloeilamp (gewone lamp), zonsopkomst en zonsondergang

3000 Kelvin: koud wit, studiolamp, 3000-kleur TL-lamp ("/830" is kleurweergave 80 en kleurtemperatuur 3000 K)

3200 Kelvin: halogeenlamp

3400 Kelvin: filmzon

3500 Kelvin: een uur na zonsopkomst

4000 Kelvin: daglicht wit, 4000-kleur TL-lamp ("/840" is kleurweergave 80 en kleurtemperatuur 4000 K)

5000 Kelvin: daglicht wit, fototoestel-flitser

5600 Kelvin: standaard daglicht

6000 Kelvin: koud wit, middagzon

6500 Kelvin: Wit/Neutraal. Standaardwaarde voor televisie of monitor

7000-10000 Kelvin: Zware bewolking of schaduw aan de noordzijde. Zonder direct zonlicht. 

Wederom een voordeel dat enkel geldt ten opzichte van spaarlampen en TL-buizen. Een spaarlamp moet opwarmen voordat hij vol licht kan geven. Vooral in kamers waar u graag direct licht wilt hebben is dit erg vervelend. Denk aan de gang of de wc, waar tegen de tijd dat u de ruimte weer verlaat, uw spaarlamp eindelijk licht begint te geven.

Ledlampen hebben hier geen last van, want ze geven direct 100% van het licht.

Gloeilampen, maar zeker ook halogeenlampen worden enorm heet als ze ook maar even branden. Het is onjuist dat LED-lamp niet warm worden. Een LED-lamp moet juist z’n warmte kwijt. Maar gelukkig worden ze bij lange na niet zo warm als gloei- en halogeenlampen. Een LED-lamp is veel zuiniger en zet minder energie om in warmte, maar meer in licht. Ter vergelijking: een gloeilamp zet slechts 10% van de energie om in licht (de rest is warmteverlies), maar een gemiddelde LED-lamp maar liefst 80%.

Een bijkomend voordeel is dat een LED-lamp hierdoor eigenlijk vele malen minder brandgevaarlijk is. Zeker vergeleken met de kokend hete halogeenspotjes die nog wel eens volledig opgesloten (zonder luchtkoeling) in plafonds worden geplaatst.

Met LED-verlichting zijn de mogelijkheden eindeloos. Alle kleuren en vormen zijn mogelijk, waardoor het al jaren vooral bij light designers tot verbazingwekkende creaties heeft geleid.

Kleine halogeenlampjes of kleine spots hebben de slag van de spaarlamp gemist, doordat spaarlampen simpelweg niet in deze vorm verkrijgbaar zijn. LED-lamp zijn er nu ook voor MR11-, G4- en G9-fittingen.

Een LED-lamp is inmiddels voor elk armatuur verkrijgbaar. Ook de gewenste lichtkleur is mogelijk, evenals de lichtintensiteit. Maar met led zijn we nog lang niet klaar. Momenteel verschijnen de eerste toepassingen van OLED (organische LED-verlichting), wat hele oppervlaktes egaal kan verlichten. Met OLED kunt u ook leuk experimenteren met het design. Hiermee zijn de mogelijkheden helemaal eindeloos. 

In tegenstelling tot de gloeilamp (en in mindere mate de halogeen- en spaarlamp) is een LED-lampen aanzienlijk steviger gebouwd en schokbestendig.

Een spaarlamp bevat het giftige kwik, waardoor het verplicht is een defecte spaarlamp bij het chemisch afval te gooien. In Amerika wordt het zelfs altijd aangeraden het huis direct te verlaten wanneer een spaarlamp kapot op de grond valt! Doordat een LED-lamp een andere verlichtingstechniek is, is er geen kwik nodig. Een defecte LED-lamp kan gewoon in de afvalbak. 

Het lichtspectrum van daglicht omvat infrarode en ultraviolette straling en kan in negatieve zin onze huid beïnvloeden. Ultraviolet licht trekt ook ongedierte aan en ontbreekt bij LED-verlichting, en is hiermee hygiënisch. LED wordt dan ook veel gebruikt in de voedings- en textielindustrie. 

 

LED-verlichting flikkert niet, wat conventionele verlichting zoals spaarlampen en TL-licht wel doet. Deze gaan tientallen of zelfs honderden keren per seconde aan/uit. Vooral bij oude spaarlampen en TL-buizen, die aan het eind van hun levensduur zijn, is het flikkeren duidelijk met het blote oog waarneembaar. LED-lampen flikkeren niet, doordat ze constant aan staan. Deze techniek is dan ook duidelijk rustiger voor de ogen. Vooral in ruimtes waar geconcentreerd gewerkt wordt is dit verschil merkbaar.

De Britse epilepsievereniging heeft verschillende klachten over energiebesparende lampen binnengekregen wat betreft duizeligheid. Professor Arnold Wilkins van de Essex Universiteit geeft als oorzaak aan de opbouw van fluorescerend licht, dat bestaat uit rode en blauwe deeltjes die elkaar in snel tempo afwisselen. De Stichting Epilepsie Instellingen Nederland onderschrijft dat een snelle kleurwisseling rood-blauw inderdaad epilepsie kan opwekken. Dit probleem bestaat bij LED-verlichting niet. 

De innovaties van LED-lampen houden voorlopig nog niet op. Nu is het mogelijk om LED-lampen op afstand te bedienen. Je kunt ze aansluiten op het wifi-thuisnetwerk. Zo kunt u via uw smartphone de LED-lampen aan- of uitzetten of van kleur laten veranderen.

Onze ogen hebben een zenuwverbinding met de hersenen waardoor zowel fysiologische als psychologische processen worden aangestuurd. De stichting Onderzoek Licht & Gezondheid heeft vastgesteld dat de directe effecten van het licht onze prestaties, de vermoeidheid en alertheid beïnvloeden. Daarnaast maakt relatieve onderbelichting de kans op fouten aanzienlijk groter. Naast voedsel, water en lucht is licht een noodzakelijk element dat onze geestelijke en lichamelijke gezondheid beïnvloedt.

Het licht in onze ogen dient niet alleen om scherp te zien. Een groot deel van het licht gaat naar de hypothalamus (in de hersenen) die ervoor zorgt dat we geestelijk en lichamelijk in evenwicht zijn. Licht beïnvloedt ook de hypofyse waarmee het verantwoordelijk is voor de harmonie binnen de mens zelf. Lichtwisselingen, zoals geflikker, is voor deze non-visuele functies nadelig. Bij het gebruik van LED-licht bestaat dit nadeel niet. 

De juiste hoeveelheid licht wordt bepaald door drie menselijke behoeften:

Visueel comfort, waarbij de werkende mens zich goed voelt en een bijdrage levert aan een hoog productieniveau.

Visuele prestatie waardoor het de werkende mens mogelijk wordt gemaakt hun visuele taken uit te voeren, ook onder moeilijke omstandigheden en gedurende langere periodes.

Belangrijk hierbij is de luminantie verdeling in het gezichtsveld voor het goed functioneren van de oogbewegingen.